του Γιάννη Δ.Πατρίκου
Κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις «Πελασγός» Αθηνών το νέο συγγραφικό πόνημα του σεβαστού πρώην εφημερίου του Ι.Ν. Αναλήψεως του Χριστού της πόλεώς μας Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ιωάννη Π. Συρεγγέλα (Ι.Π.Σ.), δρος Θεολογίας και πτυχιούχου Παντείου με τίτλο «Οι Πελοποννήσιοι εις την Μαγνησίαν και δη οι Μεγαλοπολίται», σχ. 14Χ21 εκ. και 53 σελ. Το εξώφυλλο φέρει στο μέσον τον νομό Αρκαδίας με τα κυριώτερα τοπωνύμια αυτού.
Προτάσσεται των κειμένων του βιβλίου συγκινητική αφιέρωση: «Η παρούσα συγγραφή αφιερούται εις τους Μωραΐτας κληρικούς, λαϊκούς συγγενείς και συμπατριώτας, οίτινες ξενιτευθέντες εγκατεστάθησαν εις το εδώ Θεσσαλικόν διαμέρισμα, βιοπαλεύσαντες και δημιουργήσαντες εις όλους τους κοινωνικούς τομείς, εφαρμόζοντες την αρχαίαν ρήσιν «τον καιρόν προσδέχου». Έτι αφιερούται εις τον μακαριστόν επ’ αδελφή γαμβρού μου π. Χρίστον Τσιότραν, ελαχίστη προσφορά. Μικρόν κατά της λήθης έρεισμα, ταις ιεραίς σκιαίς των».
Προλογικά ο συγγραφέας εμπνεόμενος από κείμενο του αοιδίμου πολυγράφου πνευματικού ανδρός Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, ενός από τους θεμελιωτές της πνευματικής ζωής του Βόλου στα τέλη του 19ου αι.: «η περί τα πάτρια ενασχόλησις και μελέτη δέον (=πρέπει) να θεωρείται ως η πρωτίστη και κυριωτάτη φροντίς και μέριμνα παντός ευφροντούντος πατριώτου, παντός πεπαιδευμένου, παντός καλώς ανατεθραμμένου πολίτου, παντός φιλοτίμου», εκφράζει τη μεγάλη σημασία που έχει η γνώση του παρελθόντος, καθώς και η συγκέντρωση, διαφύλαξη και ανακοίνωση στοιχείων αυτού, τα οποία συμβάλλουν στη σύνθεση της Ιστορίας.
Στην Εισαγωγή ο π. Ιωάννης ορμώμενος από το Η’ Βιβλίο «Αρκαδικά» (180 μ.Χ.) της συγγραφής «Ελλάδος Περιήγησις» του γεωγράφου Παυσανία (β’ μισό 2ου μ.Χ. αι.), που σχολιάζοντάς το λεπτομερώς, εξέδωσε το 1967 ο αείμνηστος συμπολίτης μας σπουδαίος αρχαιολόγος και συγγραφέας Νικόλαος Δ. Παπαχατζής, μας περιγράφει τα όρια της «Ευδαίμονος Αρκαδίας» και του αντίστοιχου Νομού της με τις επαρχίες: Μαντίνειας, με πρωτεύουσα την Τρίπολη, Γορτυνίας με πρωτεύουσα τη Δημητσάνα, Μεγαλοπόλεως με πρωτεύουσα την ομώνυμο πόλη, Κυνουρίας με πρωτεύουσα το Λεωνίδιο και υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η Αρκαδία στο πέρασμα των αιώνων στην όλη εθνική μας Ιστορία (μυθικοί, αρχαιοελληνικοί, ρωμαϊκοί χρόνοι, τουρκοκρατία) και ιδιαιτέρως στον αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας του 1821, που εδραιώθηκε με την άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821). Ο π. Ιωάννης κατανέμει ευμέθοδα το περιεχόμενο του πονήματός του σε τέσσερα κεφάλαια (Α-Δ) προς διευκόλυνση του αναγνώστη.
Στο Α’ Κεφάλαιο αναφέρεται στους λόγους που ώθησαν τους αρχαίους Έλληνες να μετοικήσουν σ’ άλλους τόπους, όπου ιδρύοντες αποικίες μετέφεραν από τη μητρόπολη πατρίδα τους τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα ήθη και έθιμά τους. Καθ’ όμοιο τρόπο και οι νεώτεροι Αρκάδες αναγκαζόμενοι από το ορεινό και άγονο του εδάφους τους και ζητούντες καλύτερους όρους και μέσα ζωής ακολούθησαν τον δρόμο της εσωτερικής μεταναστεύσεως προς την Τρίπολη, Πάτρα, Αθήνα και εξωτερικής προς Αμερική, μετά, δε, την απελευθέρωση το 1881 της Θεσσαλίας προς αναπτυσσόμενα αστικά κέντρα αυτής: Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα, Αλμυρό, Φάρσαλα.
Η μετακίνηση Αρκάδων προς πόλεις της Θεσσαλίας γινόταν, αφού, προηγουμένως, αρύονταν αξιόπιστες πληροφορίες για την επικρατούσα εκεί οικονομική κατάσταση, τη δυνατότητα εξευρέσεως εργασίας. Πρώτα έρχονταν οι άνδρες κι, αφού σιγούρευαν τον τρόπο διαβιώσεώς τους, καλούσαν τα υπόλοιπα της οικογενείας τους μέλη και συντοπίτες τους. Συνάντησαν, βέβαια, δύσκολες συνθήκες εργασίας κι εκμεταλλεύσεως από τους εργοδότες. Παρατηρήθηκε και ελεεινή των παιδιών εκμετάλλευση. Εργάσθηκαν ως στιλβωτές υποδημάτων, εφημεριδοπώλες, φορτοεκφορτωτές, έμποροι.
Στο Β’ Κεφάλαιο πληροφορούμαστε πώς οι Αρκάδες της Μαγνησίας ίδρυσαν στον Βόλο το 1901 τον «Σύλλογο Πελοποννησίων» με σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του, ο οποίος λειτουργεί μέχρι σήμερα με Πρόεδρο τον Ιωάν. Σαρακατσάνο. Ακολούθως ο π. Ι.Π.Σ. αναφέρεται σε εξέχοντες Πελοποννησίους διακριθέντες σε διάφορους επαγγελματικούς χώρους και ειδικώτερα στον Γ. Δημητρακόπουλο που το 1922 ίδρυσε στη Λάρισα τη μέχρι σήμερα κυκλοφορούσα από μέλη της οικογενείας του έγκριτο εφημερίδα «Ελευθερία». Στον Αλμυρό πρακτόρευε εφημερίδες ο Ιωάν. Αναστασόπουλος, εξαίρετος άνθρωπος, τον γνώρισα το 1966-67 κατά τη διακονία μου στο Γυμνάσιο Αλμυρού και έχω άριστες εντυπώσεις από την προσωπικότητά του, και στον Βόλο οι Κων. Παρασκευόπουλος και Ιωάν. Δημητρακόπουλος, που παράλληλα ασχολήθηκαν και με το εμπόριο βιβλίων. Από το 1932 εγκαθίστανται στον Βόλο Μεγαλοπολίτες, όπως η οικογένεια Κανελλόπουλου, από τη Λυκόσουρα. Οι αδελφοί Σωτήριος και Αριστείδης Κανελλόπουλοι διακρίθηκαν στον εμπορικό τομέα. Ο πρώτος είχε κατάστημα ηλεκτρικών συσκευών στη Δημητριάδος και ο δεύτερος κατάστημα νεωτερισμών στη γωνία Ερμού-Κ. Καρτάλη. Αμφότεροι υπήρξαν τίμιοι, φιλοπρόοδοι επαγγελματίες. Από το γένος Παρασκευόπουλου εκ Λυκόσουρας καταγόταν η σύζυγος του εκ Λυκαίου Παναγιώτη Συρεγγέλα, Δήμητρα – γονείς του π. Ιωάννη. Στο ίδιο κεφάλαιο καταγράφονται πολλές οικογένειες Πελοποννησίων του Βόλου, Αλμυρού, Λάρισας με τα επαγγέλματά τους, τον τρόπο ζωής και τα ήθη τους.
Στο Γ’ Κεφάλαιο γίνεται ειδική αναφορά στη μετοίκιση στη Μαγνησία πολλών ιερέων ακολουθησάντων τον μετατεθέντα (τον Νοέμβριο 1957) στην Ι. Μητρόπολη Δημητριάδος από την Ι.Μ. Ολυμπίας – Τριφυλλίας αοίδιμο Μητροπολίτη κυρό Δαμασκηνό Χατζόπουλο, όπως οι πατέρες Βασ. Μιχαλόπουλος, Παν. Παναγόπουλος, Ιωάν. Καραλής, Κων. Βηλαράς, Ιωάν. Σταθόπουλος, εφημέριος Ι.Ν. Αναλήψεως, Γεωρ. Χριστόπουλος, Δημ. Καταβέλος κ.ά.
Το δε Δ’ Κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεράσιμο τον Νέο, τον Θαυματουργό, καταγόμενο από το Λεοντάριο Αρκαδίας, ο οποίος κατέστη νέος κτίτωρ της ιδρυθείσης το 1637 από τον ίσιο Διονύσιο Ολύμπου ιστορικής Ι.Μ. Αγ. Τριάδος Σουρβιάς Πηλίου, όπου και ο τάφος του οσ. Γερασίμου, κοιμηθέντος το 1740 και ιδρυτού της ομωνύμου Ι. Μονής Μακρινίτσας. Ως γνωστόν οι Ι. Μονές Φλαμουρίου, Σουρβιάς και Μακρινίτσης αποτελούν ενιαία Μονή με καθηγούμενο τον ασκητικό Αρχιμ. γ. Συμεών. Ο Άγιος Γεράσιμος υπήρξε ένας επιπλέον πόλος έλξεως μετοικίσεως Πελοποννησίων προς την περιοχή μας.
Μετά τα «Επιλεγόμενα» όπου εκφράζονται ευχαριστίες σ’ όσους υποβοήθησαν τον π. Ι.Π.Σ. στην πραγμάτωση αυτού του πονήματος, καταχωρίζονται σχετικές με τα κείμενα φωτογραφίες και βιβλιογραφία. Κατόπιν αυτών συγχαίρομε εγκαρδίως τον ακάματο ερευνητή της τοπικής μας ιστορίας και συγγραφέα σεβαστό π. Ιωάννη Π. Συρεγγέλα για τη νέα του συγγραφή και ολοψύχως του ευχόμαστε ο Θεός να του χαρίζει υγεία κατ’ άμφω και τον Φωτισμό Του προς δημιουργία κι άλλων πνευματικών του έργων.
