Δομικά προβλήματα που δείχνουν αξεπέραστα αντιμετωπίζει στον τομέα της ανάπτυξης η Μαγνησία. Μέχρι το 2030 θα πρέπει να δημιουργηθούν 10.000 νέες θέσεις εργασίας και επενδύσεις 3-5 δισ. ευρώ. Κεντρική πρόκληση αντιμετώπισης αποτελεί το αναπτυξιακό κενό που χωρίζει τη Μαγνησία και τη Θεσσαλία από τον μέσο όρο της χώρας και της ΕΕ. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Μαγνησίας είναι ίσο με το 77% της χώρας, της Θεσσαλίας, είναι 52% του μέσου της ΕΕ και την κατατάσσει στην 245/268 θέση.
Σήμερα, στο αναπτυξιακό συνέδριο του Επιμελητηρίου Μαγνησίας, ο καθηγητής Γιώργος Πετράκος από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, θα παρουσιάσει τα «Οικονομικά χαρακτηριστικά, διαρθρωτικοί μετασχηματισμοί και προοπτικές ανάπτυξης της Μαγνησίας» αλλά και το αναπτυξιακό σχέδιο «Μαγνησία 2030». Πρόκειται για μια «ακτινογραφία» του Νομού και του οδικού χάρτη που πρέπει να ακολουθηθεί.
Μέχρι το 2030 πρέπει να υπάρχει σύγκλιση με το ΑΕΠ κατά κεφαλή της χώρας με: Επίτευξη ετήσιων ρυθμών ανάπτυξης >4%, επανα-βιομηχάνιση της οικονομίας σε κλάδους και τεχνολογίες αιχμής, προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων (αντιστάθμισμα σε Ελληνικό, Cosco, Θριάσιο, κλπ στην Αθήνα), αξιοποίηση των κλειστών εργοστασίων στη ΒΙΠΕ, μηχανισμοί υποστήριξης της μικρής κλίμακας (Ιατρείο Μικρών Επιχειρήσεων).
Επίσης, δημιουργία τοπικών αλυσίδων αξίας (γεωργία, μεταποίηση, τουρισμός, εμπόριο, πολιτισμός, κρουαζιέρα), αναστροφή δημογραφικής συρρίκνωσης και γήρανσης: Προσέλκυση-συγκράτηση νέου πληθυσμού.
Η Μαγνησία θα πρέπει να αναπτύξει
- 1.000 νέες start-ups σε τομείς τεχνολογικής αιχμής ώς το 2030
- Παραγωγικές Θερμοκοιτίδες
- Μείωση της ανεργίας κατά 50% έως το 2030
- Ανάπτυξη προσόντων και ειδικοτήτων για το νέο μοντέλο ανάπτυξης
- Υποδομές συνδεδεμένες με το παραγωγικό σύστημα
- Συνδυασμένες μεταφορικές υποδομές, σύνδεση του τρένου με αεροδρόμιο και ΒΙΠΕ, μαρίνες, οδικό δίκτυο Πηλίου, προσβασιμότητα Β. Σποράδων, δίκτυα 4G and 5G,
- Βελτίωση των δεικτών ποιότητας ζωής του ΟΟΣΑ και ειδικά αυτών που αφορούν στο αστικό περιβάλλον
- Αντιμετώπιση του αποκλεισμού κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.
Ανεργία, χαμηλό επίπεδο μόρφωσης, γήρανση
Οι δείκτες καταγράφουν διαχρονική μείωση πληθυσμού μετά το 2001 και υψηλούς δείκτες γήρανσης. Το 35% του πληθυσμού περίπου διαθέτει χαμηλό επίπεδο μόρφωσης.
Συρρίκνωση, γήρανση, και ελλιπής κατάρτιση είναι οι μεγάλες προκλήσεις.
Το ΑΕΠ της Μαγνησίας μειώθηκε από το 2009 κατά 30% περίπου. Στην περίοδο της κρίσης 2009-14 μειωνόταν πιο γρήγορα από όλη τη χώρα, ενώ σταθεροποίηση και μικρή αύξηση παρουσίασε μετά το 2015.
Η αύξηση της παραγωγικής δραστηριότητας, η μείωση της ανεργίας που είναι στο 22% και η συγκράτηση των νέων είναι οι μεγάλες προκλήσεις
Η Μαγνησία είναι η 9η σε μέγεθος οικονομία και 24η ως προς το επίπεδο ανάπτυξης.
Διαχρονικά έχει χάσει έδαφος καθώς το 2010 ήταν στην 7η και 16η θέση αντίστοιχα.
Η τομεακή διάρθρωση της οικονομίας: Παραγωγικοί τομείς (Γεωργία, Ορυχεία, Μεταποίηση) 26%, Εμπόριο 27%, Δημόσιος τομέας 25%, Υπηρεσίες 22%.
Περιφερειακοί πολλαπλασιαστές
Περιφερειακός πολλαπλασιαστής θεωρείται η αύξηση της τοπικής παραγωγής όταν η τοπική ζήτηση αυξάνεται κατά 1 ευρώ.
Υψηλοί πολλαπλασιαστές υποδηλώνουν ένα περιφερειακό
παραγωγικό σύστημα όπου ο ένας τοπικός κλάδος τροφοδοτεί τον άλλο και υπάρχουν ισχυρές αλυσίδες αξίας. Η Μαγνησία και η Περιφέρεια θα πρέπει να αναζητήσει τις
κλαδικές διασυνδέσεις που είναι κρίσιμες για την ανάπτυξη του παραγωγικού συστήματος αλλά είναι ασθενείς ή λείπουν και να σχεδιάσει δράσεις αποκατάστασης ή ενίσχυσης των αλυσίδων αξίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Οικονομίες κλίμακας
Το μέσο μέγεθος επιχείρησης στην Ελλάδα είναι 3,77 άτομα και στη Μαγνησία 2,89 άτομα (χωρίς τη Γεωργία). Το Ελληνικό παραγωγικό σύστημα κυριαρχείται από πολύ μικρές επιχειρήσεις (τις μικρότερες στην Ευρώπη). Το μικρό μέγεθος δεν επιτρέπει την αξιοποίηση οικονομιών κλίμακας (δηλαδή την εξειδίκευση) και οδηγεί σε χαμηλή παραγωγικότητα. Πρόκληση θεωρείται προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων στην περιοχή και η δημιουργία ενός μηχανισμού υποστήριξης των μικρών επιχειρήσεων και δημιουργίας συνεργειών και συνεργασιών.
Παραγωγικότητα των κλάδων
Τα μικρά μεγέθη επιχειρήσεων και ο κατακερματισμός συνεπάγεται χαμηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα. Η παραγωγικότητα είναι χαμηλότερη σε σχέση με τη Χώρα και παρόμοια με τη Θεσσαλία.
Ο περιφερειακός Δείκτης Ανταγωνιστικότητας (RCI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που περιλαμβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά μιας ανταγωνιστικής οικονομίας: Τον αξιοποιούν οι επενδυτές.
Ο δείκτης RCI της Θεσσαλίας είναι 11.16 και την κατατάσσει στην 252/268 θέση.
Βασική πρόκληση η άμεση
ενίσχυση των τομέων υστέρησης
Η Μαγνησία χρειάζεται Ανάπτυξη Ερευνητικών Ινστιτούτων, Διεθνών Προγραμμάτων Σπουδών με ξένους φοιτητές, αξιοποίηση υποδομών (Βαμβακουργία, ΥΕΒ, Κίτρινη Αποθήκη), spin-offs, συνεδριακού Τουρισμού. Επίσης συστηματική σύνδεση της γνώσης που παράγει το Πανεπιστήμιο με την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και την εξωστρέφεια (εργαστήρια, mentoring, παραγωγικές θερμοκοιτίδες, spin-offs)
Οι δείκτες ζωής
Ο Νομός παρουσιάζεται σχετικά σε καλές θέσεις στους τομείς της ασφάλειας και της υγείας, στις μεσαίες θέσεις στην εκπαίδευση και την κοινωνική συμμετοχή και στις χαμηλές θέσεις στο περιβάλλον, το εισόδημα, την ικανοποίηση από τη ζωή, την
πρόσβαση σε υπηρεσίες και την απασχόληση. Οι πόροι του ΕΣΠΑ είναι και θα παραμείνουν σημαντικοί και στην επόμενη δεκαετία, αλλά θα φθίνουν οι πόροι του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Το νέο μοντέλο ανάπτυξης – οι στρατηγικές επιλογές
- Ποιότητα, διαφοροποίηση, πιστοποίηση, branding
- Κλίμακα, εξωστρέφεια, δικτύωση του τοπικού με το διεθνές περιβάλλον
- Η γνώση στην υπηρεσία της ανάπτυξης και της απασχόλησης (knowledge-based growth)
- Το κέντρο βάρους της πολιτικής στην περιφέρεια (place-based growth)
- Συνέργειες, clusters, τοπικότητα και ταυτότητα, περιφερειακές αλυσίδες αξίας.
