Με τίτλο «Νεοελληνικός Διαφωτισμός και Εκπαίδευση στο Πήλιο πριν την Επανάσταση του 1821», Τεκμήρια μέσα από τους θησαυρούς των Πηλιορείτικων Δημόσιων Ιστορικών Βιβλιοθηκών Ζαγοράς και Μηλεών κυκλοφορεί από τις «ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ιδιόμελον» η νέα συλλεκτική έκδοση – ημερολόγιο 2021 του φορέα πολιτισμού της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού, «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» με αφορμή τη συμπλήρωση των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Το βασικό κείμενο της συλλεκτικής έκδοσης – ημερολογίου για το 2021 φέρει την υπογραφή του Αλέξανδρου Καπανιάρη, μεταδικτατορικού ερευνητή του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. ενώ την επιμέλεια της έκδοσης είχαν ο Νίκος Τσούκας και ο Αλέξανδρος Καπανιάρης. Η έκδοση στο πρώτο μέρος της αποτελείται από έγχρωμες φωτογραφίες αντικειμένων, σπάνιων χαρτών, παλαιοτύπων και επιστημονικών συγγραμμάτων της δημόσιας ιστορικής βιβλιοθήκης Ζαγοράς και Μηλεών, ενώ το δεύτερο μέρος διανθίζεται από ασπρόμαυρες γκραβούρες και σπάνιες εκδόσεις που κοσμούν τις σελίδες του ημερολόγιου 2021. Την έκδοση προλογίζει ο καθηγητής Λαογραφίας, Εμμανουήλ Βαρβούνη, αναπλ. πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Η «Συλλεκτική Έκδοση – Ημερολόγιο 2021» της «Μαγνήτων Κιβωτού» σηματοδοτεί την αρχή ενός ετήσιου προγράμματος δράσεων και εκδηλώσεων στη Μαγνησία αφιερωμένο στους επετειακούς εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821. Επιπρόσθετα σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο, που περνά η χώρα μας η «Μαγνήτων Κιβωτός» προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα, ματαίωσε πολλές από τις προγραμματισμένες δράσεις και εκδηλώσεις και βασίστηκε κυρίως σε εκδοτικές και εκπαιδευτικές δράσεις μέσω νέων τεχνολογιών (e-learning) από την Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας.
Με αυτή τη νέα έκδοση, συνεχίζεται και το 2021 η παράδοση που δημιουργήθηκε με την εμφάνιση των συλλεκτικών εκδόσεων – ημερολογίων από το 2015, που σηματοδοτούσαν αντίστοιχα τις ετήσιες θεματικές δράσεις και εκδηλώσεις πολιτισμού. Το πρώτο θεματικό έτος το 2015 συνοδεύτηκε από την έκδοση – ημερολόγιο με τίτλο «Μάγνητες και ο Πολιτισμός της Θάλασσας, φωτογραφικές αποτυπώσεις της Ναυτιλίας στη Μαγνησία». Το 2016 η αντίστοιχη έκδοση είχε ως θέμα «Μάγνητες και ο Πολιτισμός των Γεύσεων, 8 Γυναικείοι συνεταιρισμοί της Μαγνησίας, μας ταξιδεύουν…», και το 2017 «Τα βότανα του Πηλίου και της Όθρυος, από τη βοτανική βίβλο Flora Graeca, στο έργο 7 ζωγράφων της Μαγνησίας». Η έκδοση αυτή έγινε με τη συνεργασία της «Γενναδείου Βιβλιοθήκης». Οι δύο αυτές εκδόσεις υποστήριζαν το θεματικό έτος για τον «Πολιτισμό των Γεύσεων», που λόγω πλήθους δράσεων και εκδηλώσεων, τελικά διήρκησε δύο χρόνια. Η συλλεκτική έκδοση – ημερολόγιο του 2018 με τίτλο: «Η Ελληνική Λαϊκή Τέχνη, από το παρελθόν στο μέλλον» αφορούσε στην παρουσίαση δεκαέξι λαϊκών τεχνιτών και τεχνιτριών της Μαγνησίας, που ακόμη δρουν και παράγουν, ενώ το δεύτερο μέρος της έκδοσης περιελάβανε φωτογραφικό αφιέρωμα με παραδοσιακά επαγγέλματα του χθες, από τον φωτογραφικό φακό του αείμνηστου Δημήτρη Λέτσιου. Το 2019 η «Μαγνήτων Κιβωτός» αφιέρωσε το θεματικό της ημερολόγιο στην εκκλησιαστική τέχνη και στο θέμα «Οι θησαυροί της Μακρινίτσας. Σπάνια κειμήλια απαράμιλλης θρησκευτικής και καλλιτεχνικής αξίας» με αποτυπώσεις την εκκλησιαστική λαϊκή τέχνη μέσα από τα εκθέματα του νέου Μουσείου Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού στη Μακρινίτσας Πηλίου. Για το 2020 το θέμα που επιλέχθηκε να απασχολήσει τη «Μαγνήτων Κιβωτό», αλλά και τις συνεργασίες της με τους άλλους φορείς, ήταν το φυσικό περιβάλλον, με τον τίτλο, «Μάγνητες & φυσικό περιβάλλον». Το 2020 κυκλοφόρησε η συλλεκτική έκδοση – ημερολόγιο, που είχε τίτλο, «Πέτρινα τοξωτά γεφύρια του Πηλίου και της Όθρυος. Λαϊκή αρχιτεκτονική και φυσικό περιβάλλον».
Το 2021 στο πλαίσιο του νέου θεματικού με τίτλο «200 χρόνια από την επανάσταση του 1821» θα εστιάσουμε στον διαφωτισμό στη Θεσσαλία και ειδικότερα στην περιοχή της Μαγνησίας και της Αγιάς. Η αρχή πραγματοποιήθηκε ήδη με την πρώτη εκδοτική μας δράση που παρουσιάζουμε σήμερα με θέμα «Διαφωτισμός και Εκπαίδευση την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Τεκμήρια μέσα από τους θησαυρούς των Πηλιορείτικων Ιστορικών Βιβλιοθηκών Μηλεών και Ζαγοράς» και θα συνεχιστεί με τη συμμετοχή μας στο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Ο Ρήγας και ο διαφωτισμός στη Θεσσαλία» τον Νοέμβριο του 2021.
Απώτερος στόχος μ’ αυτή την έκδοση είναι να συμβάλουμε ως φορέας πολιτισμού στις εορταστικές δράσεις και εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν σ’ όλη τη χώρα και στη Μαγνησία, με τη συμπλήρωση των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ενώ παράλληλα να αναδείξουμε περαιτέρω το έργο και τις σπάνιες εκδόσεις των δύο ιστορικών πηλιορείτικων βιβλιοθηκών της Ζαγοράς και των Μηλεών. Αυτές οι δύο δημόσιες ιστορικές βιβλιοθήκες που συνδέονται αντίστοιχα με το Ελληνομουσείο Ζαγοράς αλλά και τη Σχολή των Μηλεών αποτελώντας ένα τεράστιο πολιτισμικό απόθεμα για τη Μαγνησία αλλά και τη χώρα μας ευρύτερα. Άλλωστε, την περίοδο 1750-1821, στη Μαγνησία παρατηρήθηκε έντονη πνευματική δραστηριότητα: Ιδρύθηκαν Σχολές, όπως αυτές της Ζαγοράς και των Μηλεών, αποκτήθηκαν σπάνιες εκδόσεις και εποπτικά μέσα διδασκαλίας από σημαντικές δωρεές επιφανών Ελλήνων, μελετήθηκαν οι Θετικές Επιστήμες. Έτσι και στη Μαγνησία, ο «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» θα συνδεθεί με ένα πνευματικό κίνημα που είχε κύριο αίτημα την παιδεία των Ελλήνων και θα εκφραστεί από ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Ιωάννης Πρίγκος, ο οικουμενικός πατριάρχης Καλλίνικος ο Γ’, ο Άνθιμος Γαζής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης και ο Γρηγόριος Κωνσταντάς (Δημητριείς).
Η έκδοση δεν θα πραγματοποιούνταν αν οι διοικήσεις και τα στελέχη των δυο δημόσιων ιστορικών βιβλιοθηκών του Πηλίου δεν πρόσφεραν την αμέριστη συμπαράστασή τους, καθώς και κάθε διευκόλυνση πρόσβασης στο σπάνιο υλικό τους. Ειδικότερα ευχαριστούμε τη διευθύντρια της Βιβλιοθήκης Ζαγοράς κα. Ειρήνη Αναγνώστου αλλά και τη διευθύντρια της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Μηλεών κ. Βαρβάρα Κουτέ – Ευαγγέλου, καθώς τους προέδρους και τα Διοικητικά Συμβούλια των Εφοριών της βιβλιοθήκης Ζαγοράς και Μηλεών. Επίσης ευχαριστίες εκφράζουμε σε όλους τους συντελεστές της έκδοσης.
Για όσους ενδιαφέρονται να την αποκτήσουν, η διάθεση της Συλλεκτικής Έκδοσης – Ημερολόγιο 2021 γίνεται στο Βιβλιοπωλείο της Ι.Μ.Δ. Βιβλιοπωλείο «Ο ΛΥΧΝΟΣ» (Κ. Καρτάλη 160) και σε άλλα επιλεγμένα Βιβλιοπωλεία του Βόλου.
