Γραφικό κεφαλοχώρι με ξεχωριστό χρώμα, χτισμένο στις ανατολικές πλαγιές του Πηλίου (περιοχή κατάφυτη από μηλιές, αχλαδιές, ελιές, οξιές, καστανιές και πλατάνια), η Ζαγορά αγναντεύει το Αιγαίο πέλαγος.
Τέσσερις συνοικίες συγκροτούν το οικιστικό σύνολο της Ζαγοράς: η Aγία Παρασκευή ή Περαχώρα, η Aγία Kυριακή, ο Άγιος Γεώργιος και η Σωτήρα ή Μεταμόρφωση.
Η Ζαγορά, που δημιουργήθηκε με πυρήνα το παλαιό μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (12ος αιώνας), γνώρισε την ύψιστη ακμή της το 17ο και το 18ο αιώνα, χάρη κυρίως στην ανάπτυξη της μεταξουργίας, της βιοτεχνίας μάλλινων υφασμάτων και του θαλάσσιου εμπορίου, με επίνειο το Χορευτό.
Παράλληλα, αποτέλεσε σπουδαίο πνευματικό κέντρο του Πηλίου από τις αρχές του 18ου αιώνα. Εδώ λειτούργησαν επί Τουρκοκρατίας σχολείο κοινών γραμμάτων, η Σχολή της Ζαγοράς, ευρέως γνωστή ως «Ελληνομουσείο», και η Βιβλιοθήκη της Σχολής.
Στη Ζαγορά εδρεύουν μεγάλος αγροτικός συνεταιρισμός με ιστορία ενός και πλέον αιώνα (αποτελεί σημαντικό φορέα συγκέντρωσης, διαλογής, τυποποίησης και εμπορίας μήλων) και γυναικείος αγροτουριστικός συνεταιρισμός, που παρασκευάζει παραδοσιακά προϊόντα.
Από τη Ζαγορά κατάγονταν, μεταξύ άλλων, ο πατριάρχης Kαλλίνικος Δ’ (1713-1792), ο μεγαλέμπορος-ευεργέτης Ιωάννης Πρίγκος (1725-1789), ο ιδρυτής του Παντείου Πανεπιστημίου, Αλέξανδρος Πάντος, και ο ιστορικός Γιάννης Kορδάτος (1891-1961).
Το ενδιαφέρον των επισκεπτών της Ζαγοράς συγκεντρώνει η πλακόστρωτη κεντρική πλατεία, με μαρμάρινη βρύση, υπεραιωνόβια πλατάνια και παραδοσιακά καφέ – εστιατόρια.
Σε αυτή βρίσκεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου, τρισυπόστατη βασιλική με πηλιορείτικα στοιχεία, ανακαινισμένη εκ βάθρων από τον πατριάρχη Kαλλίνικο Δ’ το 1765. Tο τέμπλο, ο άμβωνας και το δεσποτικό, ξυλόγλυπτα και επιχρυσωμένα (δωρεά των ζαγοριανών αδελφών Λαπάτη, αρχόντων στη Mολδοβλαχία), είναι εξαιρετικής τέχνης.
Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ζαγοράς ιδρύθηκε το 1762 ως Βιβλιοθήκη της Σχολής της Ζαγοράς («Ελληνομουσείου»), με πρωτοβουλία του πατριάρχη Καλλίνικου Δ’ και του Ιωάννη Πρίγκου. Σε αυτή στεγάστηκαν τα βιβλία του πατριάρχη, τα βιβλία που έστελνε ο Ιωάννης Πρίγκος από την Ολλανδία, καθώς και οι δωρεές άλλων Ζαγοριανών. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει χειρόγραφους κώδικες, περγαμηνές, παλαιότυπα, καθώς και συλλογή αμφίων και ιερών σκευών.
Το «Ελληνομουσείο – Σχολείο Ρήγα Φεραίου» αποτέλεσε τη μετεξέλιξη της Σχολής της Ζαγοράς, που είχε ιδρυθεί στις αρχές του 18ου αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, το 1776/1777 ο πατριάρχης Καλλίνικος Δ’ ανασυγκρότησε τη Σχολή με χρηματοδότηση του Iωάννη Πρίγκου και άλλων Zαγοριανών, δίνοντας σε αυτήν την ονομασία «Ελληνομουσείο». Στη Σχολή της Ζαγοράς σπούδασαν, μεταξύ άλλων, ο Ρήγας Φεραίος, ο Άνθιμος Γαζής, ο Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Δανιήλ Φιλιππίδης.
Αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία της Ζαγοράς είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη (άλλοτε καθολικό μονής), δίπλα στο «Ελληνομουσείο», η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (18ος αιώνας), η εκκλησία της Αγίας Κυριακής (18ος αιώνας), η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Πηγή: in.gr
