Ένα παράδειγμα… προς μίμηση και ταυτόχρονα ένα δυναμικό κύτταρο της τοπικής κοινωνίας με πλούσια δράση και ιστορία, είναι ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς, ένας συνεταιρισμός με μετρά πλέον 100 χρόνια ζωής κοιτάζοντας το παρελθόν, αλλά και δυναμικό μέλλον, κοιτάζοντας μπροστά… Το δίτομο εκδοτικό έργο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς για την ιστορία του από το 1916 που ιδρύθηκε, μέχρι και το 2016, παρουσιάστηκε το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο «Κορδάτος» του πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Για το δίτομο έργο μίλησαν η αναπληρώτρια πρύτανης Διεθνών και Δημοσίων Σχέσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ιωάννα Λαλιώτου και ο πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Μιχάλης Ζουμπουλάκης, ενώ την εκδήλωση προλόγισε και συντόνισε ο δημοσιογράφος και πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Θεσσαλία» κ. Θανάσης Σαμαράς.
«Ο συνεταιρισμός είναι ένα πολύ δυναμικό κύτταρο της παραγωγικής διαδικασίας στην περιοχή και στην Ελλάδα και πιστεύω ότι ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς έχει μέλλον. Σίγουρα έχει τρομερά πλούσια ιστορία, ενώ η έκδοση με το δίτομο συγγραφικό έργο αποτελεί μια προσθήκη στην ιστορική κουλτούρα του τόπου» είπε η κ. Λαλιώτου.
Ο κ. Ζουμπουλάκης ανέφερε ότι «ο Συνεταιρισμός αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Και η αιτία που προόδευσε, οφείλεται στους ανθρώπους του. Οι παραγωγοί κοίταξαν το συμφέρον του συνεταιρισμού μακριά από κομματικές και πολιτικές ταυτότητες. Στον συνεταιρισμό Ζαγοράς υπήρξε ομοφωνία, εντιμότητα και προτάθηκε το συλλογικό συμφέρον».
Εκ των υπευθύνων της συγγραφικής ομάδας ο κ. Αλέξανδρος Καπανιάρης δήλωσε ότι «το δίτομο συγγραφικό έργο ξεκινά από τον 11ο αιώνα και αναλύει το οικονομικό, πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο του 20ού αιώνα. Η ύπαρξη μιας συνεταιριστικής υποδομής και ιδεολογίας στη Ζαγορά σε συνδυασμό με τη βαθιά ανάγκη των ανθρώπων να επιβιώσουν από το 1910 και μετά έπαιξαν κομβικό ρόλο στην επιτυχημένη πορεία του συνεταιρισμού».
Ένταξη στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Unesco
Ο δεύτερος καθοδηγητής της ομάδας ο κ. Διονύσης Βαλασσάς, τόνισε ότι πρόκειται για ένα πόνημα παρακαταθήκη, ενώ όσο υλικό δεν μπόρεσε να ενταχθεί στο δίτομο έργο θα αποτελέσει το ηλεκτρονικό αρχείο του Συνεταιρισμού, προσβάσιμο σε ερευνητές. Παράλληλα θα είναι το υλικό που θα μας βοηθήσει να συντάξουμε το φάκελο, πιθανότατα την Άνοιξη του 2019 για την ένταξη του Συνεταιρισμού στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Unesco».
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς κ. Αντώνης Λάσκος ανέφερε ότι «ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία και η ιστορία ενός αιώνα που αποτυπώνεται στην πλούσια δίτομη έκδοση, είναι η καλύτερη κληρονομιά για τη συνέχεια. Εμείς θα θέλαμε ο Συνεταιρισμός να συμπληρώσει 1.000 χρόνια ζωής. Γι’ αυτό και δεν σταματάμε να τρέχουμε».
Ο συντονιστής κ. Σαμαράς ανέφερε πως «δεδομένου ότι ελάχιστοι συνεταιρισμοί ευημερούν στην Ελλάδα, αυτό που έχει καταφέρει ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς, πρόκειται περί επιτεύγματος».
Στο τέλος της εκδήλωσης προβλήθηκε η σχετική ταινία του Συνεταιρισμού σκηνοθεσίας Γιώργου Λάγδαρη, «με τα τσαπιά και με τα θκέλια» που προβλήθηκε πέρυσι σε Λονδίνο και Λος Άντζελες στη «καρδιά» του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Το έργο
Το έργο αποτελεί ένα σύγχρονο επιστημονικό πόνημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανώτερου επιπέδου εκπαιδευτικά προγράμματα φορέων και σε προγράμματα σπουδών σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι ένα κράμα αξιοποίησης αρχειακής εθνογραφίας, «συνομιλίας» με το ίδιο το αρχειακό υλικό, επιτόπιας έρευνας, προφορικής ιστορίας και ποιοτικής έρευνας. Συνολικά, σε επίπεδο μεθοδολογίας, πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω διαδικασίες συγγραφής και για κάθε κεφάλαιο υιοθετήθηκε η ακόλουθη δομή: α) Πολιτικό – οικονομικό πλαίσιο της εποχής, με τα γεγονότα και την εναλλαγή κυβερνήσεων. β) Σύντομη εισαγωγή σε κάθε δεκαετία, σε σχέση με τους σταθμούς της Οργάνωσης ή με τα γεγονότα που παρουσιάζει το αντίστοιχο κεφάλαιο – περίοδος. γ) Συσχέτιση του πολιτικού – οικονομικού πλαισίου με γεγονότα που επηρέασαν άμεσα ή έμμεσα τον Συνεταιρισμό. δ)Παρουσίαση των γεγονότων μέσα από τα πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων, Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου. ε) Αντιστοίχηση ιστορικών περιόδων με τις καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες. στ) Ενσωμάτωση πληροφοριακών επεξηγηματικών σημειωμάτων (εσωτερικά θεματικά info) και αντίστοιχων δημοσιευμάτων από τοπικές εφημερίδες. ζ) Εκτενή πληροφοριακά σημειώματα (τελικά info). η) χρονογραμμή διατελεσάντων προέδρων του Διοικητικού Συμβουλίου και χρονογραμμή (timeline) των σημαντικών γεγονότων κάθε κεφαλαίου. θ) Πηγές.
Το πόνημα χαρακτηρίζεται από τις πολυποίκιλες αναφορές σε αγροτική επιχειρηματικότητα, οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων, γεωπονία, κοινωνική πολιτική, κοινωνιολογία, τοπική ιστορία, σύγχρονη ιστορία της χώρας, προώθηση και διαφήμιση προϊόντων, συνεταιριστική οργάνωση και διοίκηση, ιστορία των μεταφορών και των «logistics», χρηματοπιστωτική λειτουργία, φυτοπροστασία, κυβερνητικές και αυτοδιοικητικές πολιτικές και φυσικά στη σύγχρονη οικονομική λειτουργία και στη κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Πέραν τούτων, που αποδεικνύονται μέσα από τις επίσημες καταχωρήσεις στα πρακτικά του Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου, αλλά και σε αυτά των Γενικών Συνελεύσεων, το έργο κατακλύζεται από καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες παραγωγών, υπαλλήλων και προσώπων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την Οργάνωση. Επίσης κοσμείται από φωτογραφίες που είναι χαρακτηριστικές για την εξέλιξη του πολιτισμού της αγροτικής παραγωγής αλλά και από έργα του Ζαγοριανού ζωγράφου Κώστα Κομνηνού που εμπνεύστηκε από τη καθημερινότητα της αγροτικής παραγωγής στο παρελθόν και σήμερα. Επιπλέον η παρουσίαση αποδελτιωμένων εφημερίδων της κάθε εποχής, μεταφέρει τους αναγνώστες στο αντίστοιχο ιστορικό διάστημα.
